Kimlər sosial müavinət ala bilər?- MƏBLƏĞİ

Hər bir ölkənin təbii sərvətləri, mədəniyyəti, təfəkkürü və s. fərqli olduğundan hər birinin iqtisadi vəziyyəti, inkişaf modeli də fərqlidir. Nə qədər özünəməxsus iqtisadi modellər olsa da, bütün ölkələri birləşdirən üç iqtisadi inkişaf modeli var: liberal, sosial yönümlü və sosial-demokratik. Liberal model xüsusi mülkiyyətin iqtisadiyyatda üstün mövqeyə malik olması, bazar subyektlərinin sərbəstliyi, dövlətin müdaxiləsinin məhdud olması ilə fərqlənir. Sosial yönümlü modelin əsas xüsusiyyəti onun güclü sosial siyasətinin olmasıdır. Bu siyasət özündə əhalinin gəlirləri arasında fərqləri minimuma endirmək, sosial müdafiə və sosial sığorta sisteminin inkişaf etdirilməsini, minimum yaşayış həddinə təminatı, subsidiyaların ayrılmasını və s. bu kimi sosial tədbirləri birləşdirir. Sosial-demokratik modeldə əsas diqqət qüvvəsi və əmək münasibətlərinin tənzimlənməsidir.

Azərbaycan iqtisadiyyatı da sosial yönümlü model olaraq əhali arasında gəlir bərabərliyini təmin etmək üçün bir sıra sosial müavinətlər verir. Bu müavinətlər yaşa, uşağa, sağlamlıq və s. görə verilir. Bu müavinətlər qanuna əsasən müəyyən olunur.

Son beş ildə ölkədə sosial yardım alan ailə üzvlərinin sayı yarıya qədər azalıb. Bir nəfərə düşən yardımın məbləği isə 2014-cü ildən 26.4% artıb.

Dövlətin sosial siyasətlərindən ən əsası da gəlirlərin indeksləşdirilməsidir. İndeksləşdirmə əhalinin gəlirlərinin infilyasiyaya uyğunlaşdırılması nəzərdə tutulur. Bəs ölkəmizdə bu müavinətlər nə dərəcədə indeksləşdirilir? Cədvəldə bir nəfərə düşən sosial yardımın məbləği, 2010-cu ilə nəzərən bir nəfərə düşən sosial yardımda artım və istehlak qiymətləri indeksi öz əksini tapıb (İstehlak qiymətləri dedikdə istehlak səbətinə daxil olan mal və xidmətlərin qiyməti nəzərdə tutulur. İstehlak səbəti ilə bağlı daha ətraflı burdan oxuya bilərsiniz). 2013-cu ildə əgər bu artım müavinətlərdə 3% idisə, istehlak qiymətlərində 11.6% artım olub. Ötən ildə isə bu 2010-cu ilə nəzərən istehlak məhsullarının qiyməti 53% artsa da, bir nəfərə düşən müavinətlər istehlak qiymətlərinin artımından 7% az artıb.

İllər	Bir nəfərə düşən aylıq ünvanlı dövlət sosial yardımın məbləği	Sosial yardımda artım	İstehlak qiymətləri indeksi
2010	25,0 AZN	0%	100,0
2011	24,1 AZN	-4%	-
2012	23,7 AZN	-5%	-
2013	25,8 AZN	3%	111,6
2014	28,8 AZN	15%	113,2
2015	33,3 AZN	33%	117,7
2016	35,5 AZN	42%	132,4
2017	35,7 AZN	43%	149,5
2018	36,4 AZN	46%	152,9

Cari vaxtda dövlətin hansı şəxslərə nə qədər sosial yardım verdiyini isə aşağıdakı cədvəldən baxa bilərsiniz.

Ən sərfəli kredit üçün müraciət et

Sosial müavinətlər	Məbləğ (manatla)
Uşağın anadan olmasına görə birdəfəlik müavinət	200
1 yaşınadək uşağı olan aztəminatlı ailələrə	55
bir yaş yarımadək uşağa qulluğa görə	44
bir yaş yarımdan üç yaşınadək qulluğa görə	28
Beşdən çox uşağı olan qadınlara	55
Yaşa görə	130
I qrup əlillərə	150
II qrup əlillərə	130
III qrup əlillərə	110
Sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşaqlara	150
Ailə başçısını itirməyə görə	80
Şəhidin 16 yaşına çatmamış uşaqlarına	21
Müddətli həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçularının 16 yaşına çatmamış uşaqlarına	100
Müharibə əlillərinin, 20 Yanvar hadisələri zamanı əlil olanların 16 yaşına çatmamış uşaqlarına	15
Dəfn üçün birdəfəlik müavinət*	300
Peşə əmək qabiliyyəti 29 faizədək itirildikdə	33
Peşə əmək qabiliyyəti 30 faizdən 59 faizədək itirildikdə	44
Peşə əmək qabiliyyəti 60 faizdən 79 faizədək itirildikdə	55
Peşə əmək qabiliyyəti 80 faiz və daha çox itirildikdə	66
İşçi həlak olduqda	77