Müəllif:Gülbəniz Hüseynli/Banco.az
Azərbaycanda orta dəhlizin perspektivləri haqqında danışarkən, bir neçə əsas aspekti nəzərə almaq lazımdır. Orta dəhliz (orta dəhliz layihəsi) adətən Şərqi Asiya ilə Qərbi Avropa arasında bir nəqliyyat yolu olaraq nəzərdə tutulur və bu layihə Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət daşıyan inkişaf projesidir. Orta dəhlizin inkişafı bir neçə mühüm istiqamətdə həyata keçirilir.
Banco.az bu barədə olan əsas məqamları təqdim edir:
1. İnfrastruktur İnkişafı
Orta dəhlizin inkişafı üçün infrastruktur layihələri əsas önəm kəsb edir. Bu layihələr aşağıdakı aspektləri əhatə edir:
Yol və Dəmir Yolu: Bakı-Tbilisi-Qars (BTQ) dəmir yolu layihəsi, orta dəhlizin əsas hissələrindən biridir. Bu dəmir yolu, Asiya ilə Avropa arasında sərnişin və yük daşımalarını asanlaşdırır. Gələcəkdə bu layihənin genişləndirilməsi və modernləşdirilməsi gözlənilir.
Limanlar və Terminal Zəminləri: Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı və digər regional limanlar Orta dəhlizin logistika infrastrukturunun gücləndirilməsində əhəmiyyətli rol oynayır. Limanlarda müasir terminal avadanlıqlarının və logistik sistemlərin yaradılması önəmlidir.
2. Ticarət və İqtisadi İnkişaf
Orta dəhlizin inkişafı Azərbaycanın iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərə bilər:
Ticarət Həcminin Artırılması: Orta dəhliz vasitəsilə ticarət əlaqələrinin genişlənməsi, Azərbaycana regional və beynəlxalq ticarət yollarında mərkəzi mövqe qazandıra bilər. Bu, iqtisadiyyatın diversifikasiyasına və ticarət həcminin artırılmasına kömək edəcək.
İnvestisiyalar: Orta dəhlizin inkişafı xarici investisiyaların cəlb edilməsinə kömək edə bilər. İnfrastruktur layihələri, yeni iş yerləri yaradaraq iqtisadi artımı dəstəkləyə bilər.
3. Geosiyasi Əhəmiyyət
Orta dəhliz Azərbaycan üçün geosiyasi baxımdan da əhəmiyyətlidir:
Regional Əməkdaşlıq: Orta dəhliz layihəsi, Azərbaycanın qonşu ölkələrlə, xüsusən də Gürcüstan və Türkiyə ilə əməkdaşlığını gücləndirə bilər. Bu, regional sabitliyin və iqtisadi inteqrasiyanın təşviqinə xidmət edir.
Qlobal Logistika Şəbəkəsi: Orta dəhliz, Çin ilə Avropa arasında alternativ ticarət marşrutları təqdim edir, beləliklə qlobal logistika şəbəkəsində Azərbaycanın rolunu artırır.
4. Mühit və Davamlı İnkişaf
Orta dəhlizin inkişafı mühit və davamlı inkişaf prinsiplərinə uyğun həyata keçirilməlidir:
Ekoloji Təsirlərin Azaldılması: İnfrastruktur layihələri planlaşdırılarkən ekoloji təsirlərin qiymətləndirilməsi və mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi zəruridir.
Davamlı İnkişaf Strategiyaları: Orta dəhliz layihələrinin davamlı inkişaf məqsədinə uyğun şəkildə həyata keçirilməsi, yerli icmaların rifahını artırmaq və resursların səmərəli istifadəsini təmin etmək üçün strateji planlaşdırma tələb edir.
5. Texnologiya və Yeniliklər
Texnologiya və yeniliklər orta dəhlizin inkişafında müasir yanaşmaların tətbiqi baxımından önəmlidir:
Rəqəmsal İdarəetmə Sistemləri: Dəmir yolu və liman infrastrukturlarında müasir rəqəmsal sistemlərin tətbiqi, logistik əməliyyatların daha səmərəli və şəffaf şəkildə həyata keçirilməsinə kömək edə bilər.
Yenilənə Bilən Enerji Mənbələri: Ekoloji təsirləri azaltmaq məqsədilə orta dəhliz layihələrində yenilənə bilən enerji mənbələrinin tətbiqi təşviq edilə bilər.
Azərbaycanın orta dəhliz layihəsi ölkə üçün strateji, iqtisadi və geosiyasi baxımdan geniş perspektivlər təqdim edir. İnfrastrukturun inkişafı, ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi, regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi və ekoloji davamlılığın təmin edilməsi bu layihənin müvəffəqiyyətli həyata keçirilməsinin əsas amilləridir. Gələcəkdə orta dəhlizin inkişafını dəstəkləyən siyasətlərin və investisiyaların artırılması, Azərbaycan üçün daha geniş imkanlar açacaqdır.
