Müəllif:Mehin Qasımova/Banco.az
Dünyada həm ən qədim sivilizasiyalar, həm də tarixi 200 ildən çox olmayan dövlətlər var.
Banco.az bu dəfə dünyanın ən böyük ərazisi olan 10 ölkəni sizə təqdim edir:
Rusiya
Sahəsi: 17,125 milyon km²
Əhali: 146,98 milyon nəfər
Paytaxt: Moskva
Rusiya dünyanın ən böyük ölkəsidir. Qərbdə Baltik dənizindən şərqdə Sakit okeana qədər uzanır. Rusiyanın çoxlu sayda təbii sərvətləri var və onlardan biri, əlbəttə ki, ən dərin göl və dünyanın ən böyük şirin su mənbələrindən biri olan Baykaldır. Belə bir miqyasda Rusiyanın təzadlar ölkəsi olması təəccüblü deyil. Belə ki, Saxa Respublikasında temperatur mənfi 82 (!) dərəcəyə enə, Kalmıkiyada isə +45-ə qədər yüksələ bilər. İnsanlar şimal işıqları üçün Murmanska, çimərlik tətili üçün isə Anapaya gedirlər.
Kanada
Sahəsi: 9,98 milyon km²
Əhali: təxminən 40 milyon nəfər
Paytaxtı: Ottava
Britaniya İmperiyasının dağılmasından sonra Böyük Britaniya reytinqdə onlarla mövqe itirib. İndi bu ölkə dünyanın ən seyrək məskunlaşdığı ölkələrdən biri olmaqla, ərazisinə görə 2-ci yerdədir. Kanadanın çox hissəsi mülayim iqlimə malikdir. Kanada xüsusi müstəmləkə statusuna malik olsa da, 1931-ci ildə müstəqillik əldə edib. 1982-ci ildə öz konstitusiyasını qəbul edib.Kanadanın iki rəsmi dili var - ingilis və fransız. Kanada çoxmillətli ölkələrdən biridir.
ABŞ
Sahəsi: 9,83 milyon km²
Əhali: təxminən 336 milyon nəfər
Paytaxt: Vaşinqton
Amerika Birləşmiş Ştatları YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmiş ən çox təbii obyektlərə malik ölkələrin reytinqində aparıcı yerlərdən birini tutur. Ümumilikdə 10 belə obyekt var.Bura Böyük Kanyon və Yellowstone kimi məşhur milli parklar daxildir. BVF-nin 2022-ci il üçün məlumatlarına görə, ABŞ ÜDM-in həcminə görə Çindən sonra ikinci yerdədir. Həmçinin tədqiqat, inkişaf və hərbi xərclərə dünyada ən çox vəsait ayıran ölkələrdəndir.
Çin
Sahə: demək olar ki, 9,6 milyon km²
Əhali: 1,41 milyard nəfərdən çox
Paytaxt: Pekin
Yaxın vaxtlara qədər Çin ən çox əhalisi olan ölkə sayılırdısa, bu il Hindistan onu qabaqlayıb. Çin ən qədim sivilizasiyalardan biri hesab olunur, çünki onun tarixi dörd min ildən çox əvvələ gedib çıxır. Yəqin ki, 18-ci əsrin sonunda Çin İmperiyası ərazisinə görə ən böyük dövlətlər sıralamamızda birinci yeri tutacaqdı. O dövrdə Çin İmperiyasına müasir Çin, Monqolustan, Tayvan, Sibirin bir hissəsi, eləcə də Mərkəzi Asiyanın əksər hissəsi, o cümlədən indiki Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan və digər ərazilər daxil idi.
Braziliya
Sahə: təxminən 8,5 milyon km²
Əhali: demək olar ki, 219 milyon nəfər
Paytaxtı: Braziliya
Braziliya Cənubi Amerikanın demək olar ki, yarısını tutur. Braziliya 19-cu əsrin əvvəllərinə qədər Portuqaliyanın müstəmləkəsi olaraq qalıb və nəhayət, 1822-ci ildə müstəqilliyini elan edib. Bu gün Braziliya Cənubi Amerikanın ən inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. Kofe, soya, mal əti, şəkər qamışı, sitrus meyvələri və bir çox başqa məhsullar üzrə dünyanın aparıcı istehsalçıları arasındadır. Lakin bu ölkədə sosial bərabərsizlik problemi kifayət qədər kəskindir.
Avstraliya
Sahə: 7,686 milyon km²
Əhali: təxminən 26 milyon nəfər
Paytaxtı: Kanberra
Bu, dünyada bütöv bir qitəni tutan yeganə ölkədir. O, həm də uzun müddət Britaniyanın müstəmləkəsi olub. Müstəmləkəçilik prosesi XVIII əsrin sonlarında başlamışdır. 1986-cı ildə Avstraliya Qanununun qəbulu ilə, Britaniya Parlamenti Avstraliya qanunlarını dəyişdirmək imkanını itirdikdən sonra ölkə müstəqil olub.Hazırda siyasi baxımdan Avstraliya parlament demokratiyası və konstitusiya monarxiyasıdır, dövlət başçısı Böyük Britaniyanın monarxı olmaqla Millətlər Birliyinin əsas söz sahibidir.
Hindistan
Sahə: 3,28 milyonkm²
Əhali: 1,41 milyard nəfər
Paytaxtı: Dehli
Hindistan Çini keçərək dünyanın ən çox əhalisi olan ölkəsidir. Misir və Çinlə birlikdə ən qədim sivilizasiyalardan biridir. 18-ci əsrin ortalarından etibarən Hindistan Britaniya İmperiyasının təsiri altına düşüb və 1858-ci ildə rəsmi olaraq müstəmləkəyə çevrilib. Ölkə yalnız 1947-ci ildə ideoloji ilhamvericisi Mahatma Qandi hesab edilən uzun mübarizədən sonra müstəqillik əldə edib. Hindistan indi dünyanı çoxlu sayda İT mütəxəssisləri, mühəndisləri və alimləri ilə təmin edir. Buna baxmayaraq, ölkədə hələ də savadsız, mütaliə bilməyən və yoxsul əhalinin yüksək faizi var.
Argentina
Sahə: 2,78 milyon km²
Əhali: təxminən 46,4 milyon nəfər
Paytaxtı: Buenos Ayres
Biz müstəmləkə keçmişi və qədim tarixə malik bir ölkədən, ümumiyyətlə, müstəmləkəçilik sayəsində meydana çıxan başqa bir ölkəyə keçirik. 1516-cı ildə ispan naviqatoru Xuan Diaz de Solis bölgəyə ilk ekspedisiyalardan birinə rəhbərlik etmişdir. Və 1536-cı ildə ispan Pedro de Mendoza Argentinanın indiki paytaxtını qurdu. Bununla belə, şəhər 1541-ci ildə, əsasən aborigenlərin işğala qarşı müqaviməti səbəbindən tərk edildi. Yalnız 40 il sonra ispanlar bu şəhəri abadlaşdırmaq və yenidən qurmaq üçün ikinci, daha uğurlu cəhd etdilər. Bu gün Argentina ən böyük şərab istehsalçılarından, buğda və ət məhsullarının aparıcı təchizatçılarından biridir.
Qazaxıstan
Sahəsi: 2,7 milyon km²
Əhali: təxminən 20 milyon nəfər
Paytaxtı: Astana
6-13-cü əsrlərdə Qazaxıstan ərazisi bu və ya digər xaqanlığın tərkibində olub. Çingiz xanın fəthlərindən sonra bu bölgələr Monqol İmperiyasının tərkibinə daxil olub. 15-16-cı əsrlərdə burada müasir qazaxların əcdadlarının məskunlaşdığı Qazax xanlıqları formalaşmağa başladı. 18-ci əsrdə Qazaxıstan tədricən Rusiya imperiyasına birləşdirilməyə başladı: həm dinc yolla, həm də qanlı döyüşlər nəticəsində. Bu proses yalnız 19-cu əsrdə tamamlandı. 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılması ilə Qazaxıstan müstəqillik əldə etdi. İndiyədək ölkə əhalisinin təxminən 15,5%-ni ruslar təşkil edir və rus dili ikinci rəsmi dil hesab olunur.
Əlcəzair
Sahəsi: 2,38 milyon km²
Əhali: 42,23 milyon nəfər
Paytaxt: Əlcəzair
Əlcəzair Afrikanın ən böyük dövlətidir. Əlcəzairdə sivilizasiyanın ilk əlamətləri eramızdan əvvəl III əsrə təsadüf edir. Qədim dövrlərdə bu yerlərdə bərbər tayfaları yaşayırdı. Müxtəlif dövrlərdə müasir Əlcəzairin ərazisi Finikiya, Karfagen və Roma İmperiyasının təsiri altında olub. 16-cı əsrdən Fransa müstəmləkəçiliyinin başlanğıcına qədər Əlcəzair Osmanlı İmperiyasının tərkibində olub. Bu zaman dəniz quldurlarının mərkəzi kimi tanındı. 1830-cu ildə Fransa Əlcəzairə qarşı hərbi kampaniyaya başladı və bu, bölgədə Osmanlı hakimiyyətinin süqutuna və Fransanın nəzarətinin qurulmasına səbəb oldu. 1962-ci ildə uzun və qanlı müharibədən sonra Əlcəzair nəhayət müstəqillik əldə etdi. 1991-2002-ci illərdə Əlcəzairdə vətəndaş müharibəsi davam edib. Ölkədə cinayət nisbəti kifayət qədər yüksək olaraq qalır.
Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin!!
