Azərbaycanda biznes və media əməkdaşlığı dərinləşdikcə onların cəmiyyət qarşısında birgə sosial məsuliyyəti məsələsi də gündəmə gəlir. Bəzi media qurumlarının ötəri kütləvi marağı nəzərə alaraq bayağı reytinq ardınca qaçmasında reklamı reytinqə görə verən biznes qurumlarının məsuliyyəti nədən ibarətdir? Onlar kütləvi informasiya vasitələrini cəmiyyət üçün daha faydalı materiallar hazırlamağa həvəsləndirə bilərlərmi?

Bu sualların cavabını öz fəaliyyətində daha çox maarifləndirmə xəttini əsas götürən ASAN Radionun İcraçı direktoru Emin Musavi ilə tapmağa çalışacağıq...  

-Emin müəllim, necə bilirsiniz, medianın diqqət yetirdiyi əsas mövzuları, auditoriyanın istəyi müəyyənləşdirməlidir, yoxsa media özü ictimai zövqü formalaşdırmağa çalışmalıdır? 

-Düşünürəm ki, bunu bir tərəfdən oxucular, dinləyicilər, tamaşaçılar, digər tərəfdən isə media qurumunun özü müəyyənləşdirməlidir. Media ictimai zövqü formalaşdırmalıdır. Cəmiyyət üçün vacib məsələlərə diqqəti cəlb etməlidir. İstər radio, istər televiziya, istər internet portallar, fərq etməz, bunların hər biri əhəmiyyətli, prioritet mövzular üzrə polemikalar qurmalıdır. Mövzu ilə bağlı dəqiq informasiya verməlidir və əlbəttə, maarifləndirməlidir.

Hər bir media qurumunun öz rolu var: kimsə əyləndirir, kimsə idman yeniliklərini çatdırır, digəri iqtisadi prosesləri təhlil edir. Bizim də ASAN Radio olaraq bir neçə prioritet istiqamətimiz var. Bunlardan ən mühümü dövlət xidmətləri ilə bağlı vətəndaşların bütün suallarına asan dildə cavab verməkdir. Bu, bizim missiyamızdır.

-Çox populyar ifadə də var ki, oxucu, dinləyici, tamaşaçı nəyi istəyirsə, onu təqdim etmək lazımdır...

-Bilirsiniz, bunun özünü tam dəqiq təyin etmək hələ o qədər asan deyil ki, oxucu, dinləyici, tamaşaçı istəyi əslində nədən ibarətdir?! Cəmiyyəti maarifləndirmək, sağlam tərzdə faydalı informasiya çatdırmaq bizim borcumuzdur. Zövqü korlamaq olmaz. İndi bəzi media qurumlarında tez-tez bayağı, qeyri-etik materiallar yayılır. Səbəbləri məlumdur. Bu, bir tərəfdən qeyri-peşəkarlıq problemidir, digər tərəfdən də bununla reytinq toplamaq istəyirlər. Amma reytinq toplamağın yolu axı bu deyil. Daha doğrusu, bu, ən asan və bəsit yoldur. Keyfiyyətli kontent yaradaraq auditoriyanın diqqətini onunla cəlb etmək, bəli, çətindir. Bu, yetərincə peşəkarlıq tələb edir. Amma əgər biz çətin olmayan yolla reytinq istəyiriksə, onda gəlin ancaq elə qeyri-etik materiallar verək. Bu halda hamının diqqətini cəlb edəcəyik və reytinq də yüksək olacaq. Ustalıq və peşəkarlıq isə ondadır ki, daha keyfiyyətli kontentlə diqqət qazana biləsən. Bu, dünyada da belədir. Məsələn, dünyada sırf tarixi mövzularda verilişlər hazırlayan ayrıca televiziya kanalları var. Yaxud “National Geographic” kanalına nəzər salaq. Bu kanalda ayrı-ayrı ölkələr haqqında maraqlı məlumatlar, maarifləndirici informasiya çatdırılır. Çox böyük zəhmət, əziyyət bahasına hazırlanır bu verilişlər və çox da böyük tamaşaçı marağı qazanır.

Dedi-qodu, yoxlanılmamış informasiya, emosional tərzdə təqdim edilən xəbərlər, bunlar hamısı qeyri-peşəkarlıq nümunələridir. Azərbaycanda öz işinə vicdanla və insafla yanaşan, ciddi kontentlər yaradan, faydalı informasiya verən jurnalistlər kifayət qədərdir. Amma təsadüfi insanlar media fəaliyyəti ilə məşğul olanda bu cür xoşagəlməz hallar yaranır.   

-Sizcə keyfiyyətsiz, bayağı materialların ortaya çıxmasında belə media orqanlarına, verilişlərə reklam verən şirkətlərin də hər hansı məsuliyyəti varmı?  

-Təbii ki, onların da müəyyən məsuliyyəti var. Çünki reklam yerləşdirən şirkət cəmiyyətimiz haqqında, vətəndaşlarımız haqqında, uşaq, böyük, yaşlı, gənc - hər kəs haqqında düşünməlidir.

-ASAN Radio bu məsələdə rəqabətə davam gətirə bilirmi?

-ASAN Radio Azərbaycanda ümumrespublika səviyyəsində fəaliyyət göstərən

13 radiodan biridir. Ən gənc radiodur. Bölgədə dövlət xidmətləri sahəsində ixtisaslaşmış ilk və yeganə radiodur. Rəqabətdə də kifayət qədər uğurluyuq. ASAN Radio verdiyi məlumatları yoxlayıb sonra dinləyicilərinə təqdim edir. Əgər hansısa məlumatla bağlı tərəddüdlərimiz, suallarımız varsa, operativlik naminə onu səsləndirib “sonra düzəliş edərik” prinsipi ilə yanaşmırıq məsələyə.  Bizim üçün vətəndaşlara xidmət göstərmək ən vacib məqsəddir. Radiomuzun formatı bəllidir. Xəbərlərlə yanaşı, xoş musiqi,  dinamik reportajlar, faydalı məlumatlar təqdim edirik. Hesab edirik ki, keyfiyyətli kontentlə rəqabət aparmaq kifayət qədər çətin olsa da, həm də şərəfli işdir. Eyni zamanda cəmiyyətimiz üçün xeyirlidir. Məsələn, bu ilin mayında Azərbaycan Beynəlxalq Bankı ilə birgə “100 illik tarix” adlı bir layihəyə start verdik. Layihənin məqsədi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti irsinin öyrənilməsi və qısa audio-video buraxılışlar şəklində auditoriyaya təqdim olunmasıdır. Bu layihə çərçivəsində hazırlanıb yayılan silsiləvi buraxılışlar həm keçmişimiz, həm bu günümüz, həm də gələcəyimiz üçün ən faydalı materiallardandır. “100 illik tarix layihəsi” bu il ən çox qürur duyduğumuz, uğurlu layihələrimizdən oldu.

-“100 illik tarix” ideyası necə meydana gəlmişdi?

-Bildiyiniz kimi, bu il Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsinin 100-cü ildönümü tamamlandı. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamı ilə 2018-ci il ölkəmizdə “Cümhuriyyət ili” elan edildi. Təbii ki, hər bir azərbaycanlı bu il də, növbəti illərdə də Cümhuriyyət irsinin, istialal dəyərlərimizin öyrənilməsinə və təbliğinə çalışmalıdır. Biz də düşündük ki, Cümhuriyyət ilində böyük bir müddəti əhatə edən silsiləvi buraxılışlar hazırlayaq. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti necə elan olundu, hansı qərarları qəbul etdi, nə işlər gördü, tariximizdə nə kimi rol oynadı, bunları cəmiyyətimizə təqdim edək. Azərbaycan Beynəlxalq Bankının kreativ komandası bu məsələdə bizi dəstəklədi. Çox fəal şəkildə layihəmizdə iştirak etdilər və etməkdədirlər. Bu da bizə imkan verdi ki, maksimum keyfiyyətli kontentlər hazırlayaq. Layihəmizdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixi ilə bağlı məsələlərdə ekspet kimi qəbul olunan həmkarımız Rahib Azəri də iştirak edir. Təbii ki, ASAN Radionun komandası bu layihə üzərində fəal çalışır. Çox şadıq  ki, belə bir layihəni reallaşdırmaq  bizə nəsib oldu və “100 illik tarix” layihəsi kimi maraqlı bir silsiləni Azərbaycan ictimaiyyətinə təqdim edə bildik.

-Necə bilirsiniz, indi belə materialların izləyiciləri çoxdur?

-Bu sözlərimi kimlərsə, bəlkə pafos kimi qəbul edə bilər. Amma mən birmənalı şəkildə əminəm ki, Azərbaycan həyatının fəxr etdiyimiz, qürur duyduğumuz anları ilə bağlı bu kontentlər izləyiciləri çox maraqlandırır. Belə buraxılışların da öz auditoriyası var və zaman-zaman onların çevrəsi genişlənir. İnsanların keyfiyyətli kontentlərə marağı artır. Bu mənim şəxsi fikrimdir ki, Azərbaycan dinləyicisi bu gün müasir, keyfiyyətli və faydalı kontentlər üçün darıxıb. Əgər biz bunu media olaraq maraqlı tərzdə təqdim etmək üçün bütün imkanlarımızdan istifadə ediriksə, bütün faktları yoxlayıb, dinləyicilərimizə dəqiq informasiya çatdırmaq üçün çalışırıqsa, deməli buna tələbat var. Sadəcə təqdimat formaları müasirləşir, təqdimatı yeni tərzlərə uyğunlaşdırmalıyıq. Düşünürəm ki, Azərbaycan Beynəlxalq Bankı ilə birgə biz bunu bacardıq.

Sosial media indi kommunikasiya baxımından həyatımızın vacib bir hissəsidir. Ona görə də “100 illik tarix” layihəsi çərçivəsində hazırlanmış buraxılışlar ASAN Radionun efiri ilə bərabər, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının və ASAN Radionun sosial şəbəkələrdəki korporativ səhifələrində, o cümlədən Facebook-da və Youtube-də də paylaşılır. Və görürük ki, izləyicilərin sayı həqiqətən çoxdur. İndiyə qədər bu silsilədən 17 buraxılış yayılıb. Elə buraxılışlarımız var ki, onu 130 minə yaxın şəxs izləyib. Buraxılışların sosial şəbəkələrdə orta izlənmə sayı isə, təxminən, 74 mindir.

-“100 illik tarix” layihəsi ilə cəmiyyətimizə nə verə bildiniz?

-Bu layihə ilə, ilk növbədə, biliklərimizi artırdıq. Özümüz üçün Cümhuriyyət tariximizlə bağlı detallı yeniliklər kəşf etdik. Elə informasiya var ki, o təkrar-təkrar verilir. Amma burada ciddi araşdırma işləri də görülüb. Elə məqamlara toxunmuşuq, elə məsələlərdən danışmışıq ki, bu barədə, kütləvi şəkildə, bəlkə də, heç söhbət açılmırdı. Bu layihə bizə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti  ilə bağlı, onun qurucuları ilə bağlı, ovaxtkı mühit, şərait haqqında yeni-yeni məlumatlar çatdırdı. Virtual məkanda indi “100 illik tarix” layihəsinin zəngin bir arxiv bazası formalaşıb. Bu, öyrənmək, biliklərini artırmaq istəyən insanlar üçün ana dilimizdə misilsiz resursudur.

-Belə layihələrin onlara sponsorluq edən biznes qurumlarına faydası sizcə, nədir? 

-Layihəyə dəstək olmuş Azərbaycan Beynəlxalq Bankı da, digər banklar da, başqa biznes qurumları da dövlət üçün, millət üçün, dövlətçilik üçün vacib olan belə layihələrdə iştirak etməlidirlər. Bunun hər şeydən əvvəl mənəvi tərəfi var. Əgər sən vacib əhəmiyyətli layihələrə dəstək olursansa, bunun pozitiv enerjisi mütləq öz bəhrəsini verəcək. Millət üçün gördüyün ən kiçik yaxşı iş də artıqlaması ilə geri qayıdacaq. Məsələyə kommersiya tərəfindən də baxaq. Belə sanballı, əhəmiyyətli layihələrdə iştirak hər bir biznes qurumuna müştərilərin nəzərində yüksək reputasiya qazandırır. Onlar hər hansı xidmətlə, məhsulla bağlı ehtiyac yarananda adekvat olaraq belə qurumları seçirlər. Ona görə belə işlər hərtərəfli xeyirlidir və bu cür layihələrə dəstək vermək lazımdır.

Görün, biz bir xalq olaraq nə qədər şanslıyıq. Dünyada çoxlu sayda xalqlar mədəniyyətlər, dillər var. Amma Yer kürəsində cəmi iki yüzdən bir qədər çox xalqın dövləti var. Və o dövlətlərdən biri də bizimdir. Ona görə də dövlətimizin, müstəqilliyimizin qədrini bilməliyik. “100 illik tarix layihəsi” kimi işlərlə dövlətimiz üçün faydalı olmağa çalışmalıyıq.