Günümüzdə sürətlə dəyişən istehlak mühitində marketoloqlar, sadəcə tək çeşid məhsulla bütün istehlakçıları bərabər qəbul edib onların hamısına çata bilməzlər. Ən geniş ölçüdə istehlakçılara əlçatan olmağı bacaran marketoloqlar belə bazarlarını bir-birindən fərqli alt bölmələrə ayırmağa çalışırlar. Buna görə də marketoloqların bir strategiya yaradaraq, müəyyən istehlakçı kütlələrinə, müəyyən məhsulları təqdim etməyi planlaşdırmalıdırlar. Hər hansı bir marketinq strategiyası yaratmaq və buna bağlı hərəkətləri icra etmək, istehlakçı davranışlarının irdələnməsini tələb edir.
Mövzuya istehlakçı davranışları baxımından baxdıqda isə marketinq strategiyası, istehlakçılara daha yaxşı çatmaq və onların davranışlarına görə lazım olanları etməkdir. İdarəçilər və o biri müəssisə professionalları istehlakçı davranışlarını anlamaq məcburiyyətindədirlər. Müəssisələrin var olma səbəbi istehlakçıların ehtiyaclarını və istəklərini yerinə yetirməkdir. Marketoloqlar satmağa çalışdıqları məhsulları istifadə edəcək şəxs və ya cəmiyyətləri rəqiblərindən daha yaxşı anlayaraq onların ehtiyaclarını və istəklərini qarşılaya bilər. Müəssisələrin tətbiq etdikləri marketinq strategiyasının uğurunu qiymətləndirən və son qərarı verən - İstehlakçılardır.
Marketinq strategiyası və marketinq planı anlayışlarının qarışdırılması olduqca məşhurdur. Lakin bunlar bir-birindən fərqli anlayışlardır.
Marketinq Strategiyası: Marketinq işçilərinin öhdəsindən gəlməli olduğu hədəflərin təsviri mənasını verməkdədir. ''Nə?'' sualına cavab verir. Marketinq strategiyası, hədəflər istiqamətində formalaşır. Müəssisə hədəfləri ilə marketinq strategiyalarının əl-ələ yeriməsi böyük əhəmiyyət daşımaqdadır.
Marketinq Planları: Marketinq planı isə marketinq hədəflərinin necə reallaşa biləcəyi ilə əlaqəlidir. ''Necə?'' sualına cavab verir. Marketinq planı, strategiyanın hər bir addımından digərinə irəliləyərkən sizə bələdçilik edən yol xəritəsidir. Üzərində dayanılması vacib olan xüsus bir çox adamın ''nə'' etməli olduğunu bilmədən'' necə''-ni reallaşdırmağa çalışmasıdır. Bu vəziyyət müəssisə ehtiyatlarının həm zaman, həm maliyyə olaraq boşa istifadə edilməsi deməkdir.
Hər şirkətin uğur hekayəsi müəyyən strategiyalar ilə bağlıdır. Bu strategiyalar yaradılarkən diqqət edilməli bəzi nüanslar var. Bunlar aşağıdakılardır:
1) Hədəf bazar seçimi. Firma rəhbərləri, əvvəlcə mövcud bazar və rəqabət quruluşunu ətraflı şəkildə araşdırmalı və sonra ən uyğun bazar sahəsini seçməlidir.
2) İstehlakçının ehtiyacları doğru təsbit edilməlidir. Hədəf bazar hissəsindəki istehlakçıların ehtiyaclarının doğru olaraq təsbit edilməsi və haqqında danışılan istehlakçı tələblərinə uyğun məhsul hazırlanmalıdır.
3) Uğurlu məhsul strategiyası seçilməlidir. Firma özünün istehsalı olmamasına baxmayaraq, özlərinin inkişaf etdirdikləri bir məhsulu haqqında danışılan bazara təqdim etməlidir. Bu da şirkətin məhsulunu və markasını digər məhsul və markalardan fərqli olmasını təmin edər. Firma haqqında danışılan fərqliliyi yalnız marka əsasında deyil: məhsulun forması, qiyməti, satış şərtləri kimi bir çox mövzuda edərək, haqqında danışılan bazara yeni bir marketinq toplusu ilə çıxar.
4) Uğurlu bir satış gücü inkişaf etdirilməsi və idarə olunması da əhəmiyyətli xüsuslardandır. Şirkət satdığı məhsulun xüsusiyyəti, yeri, hədəf istehlakçı kütləsi və mövcud rəqiblər kimi faktorları da nəzərə alaraq satış gücünün motivasiyasını maksimuma çatdırmaq üçün təhsil, zövqlü və rəngli bir iş mühiti, personalın yüksəlməsinə və irəliləməsinə imkan verən bir təşviq sistemi reallaşdırmalıdır.
5) Uğurlu müştəri əlaqələri şirkətin davamlılığı baxımından əhəmiyyətli bir ünsürdür. Şirkətin müştəriləri ilə üzbəüzə görüşməsi və müştərisinə ''biz sizin yanınızdayıq'' mesajını verməsi də əhəmiyyətlidir. Bu vəziyyət firma və müştəri əlaqələrinin daha da yaxşı inkişafına və fikir mübadiləsinin reallaşmasına imkan verir.
Bütün bunların həyata keçirilməsi uğurlu marketinq siyasətinin baş tutması üçün əsas şərtlərdir.
Günel Abduraxmanova / [email protected]
