Müəllif:Gülbəniz Hüseynli/Banco.az
Rusiya valyutası yenidən aşağı düşməyə başlayıb.Əvvəlki günlərdə məzənnə bir dollar üçün 90 səviyyəsinə yüksəlsə də, 2023-cü ilin bitməsinə 10 gün qalmış yenidən zəifləməyə başlayıb.
Nəticədə rubl bir dollar qarşılığından 101-ə qədər yüksəldi. Bu da rublun 1.5 faiz aşağı düşməsi deməkdir.
Amma iqtisadçılar əhalini panikaya düşməməyə səsləyiblər.
Banco.az maliyyə analitiki Sergey Drozdovun rublun taleyi ilə bağlı açıqlamasını təqdim edir:
Sergey, yaxın gələcəkdə rublun dollar qarşısında 200 həddində qalxması kimi şayələr var. Buna münasibətiniz necədir?
Rublun dollar qarşısında 200 -ə qalxmasına hələki heç bir səbəb yoxdur, lakin yaxın gələcəkdə biz rublun “amerikalıların” məzənnəsi qarşısında 90-95 arasında olmasında indidən alışmalıyıq. Bu müəyyən dövr üçün müsbət və mənfi görünsə də, qeyd etməliyəm ki, Rusiya milli valyutasının möhkəmlənməsi üçün stabil tendensiya yoxdur.
Bunun iqtisadiyyat və əhali üçün hansı təsirləri ola bilər?
Gələcəkdə yeni problemlər yarananda dolların 100 rubla yüksəlməsi bizə elə də qeyri-adi hadisə kimi görünməyə bilər. Xərclər artacaq, biz bunu öz cibimizdən ödəyəcəyik. Hər şey üçün daha çox ödəyəcəyik. Ancaq hələlik, görünür, iqtisadiyyatın bir "amerikalı" üçün 90-95 rubl diapazonuna uyğunlaşdırılması prosesi gedir.
Belə çıxır ki, Rusiya Mərkəzi Bankın gördüyü tədbirlər rublun məzənnəsinə o qədər də təsir etmir? Axı, faiz dərəcəsi, demək olar ki, göylərə qaldırıldı. Amma rubl zəifləyir, inflyasiya isə səngimir...
Rublun məzənnəsi möhkəmlənmədən hər hansı ucuzlaşmadan söhbət gedə bilməz. Dollar 100 rubla gedəndə stabilləşdirmə tədbirləri görüldü, ancaq onlar sadəcə sabitləşmə idi. Tənzimləyici, təbii ki, inflyasiyanın qarşısını almağa, yəni qiymət artımını dayandırmağa çalışır. Əvvəllər əsas məzənnənin artırılması həqiqətən rublun xeyrinə işləyirdi. 2019-cu ili xatırlayaq, dekabrda dollar 61 rubl idi. Ancaq bunun yaxşı səbəbləri var idi: qeyri-rezidentlərdən Rusiyanın borc bazarına rekord sayda xarici valyuta axını daxil oldu. Qərbdə əsas məzənnə sıfıra yaxın idi və məzənnə fərqinə görə valyutamız möhkəmləndi. Ancaq bu gün Rusiya bazarında praktiki olaraq heç bir qeyri-rezident yoxdur.
Ona görə də əsas dərəcəsini ən azı 30%-ə qaldırsanız da, heç nə dəyişməyəcək. Dolların məzənnəsi geri dönməyəcək, inflyasiya dayanmayacaq. Buna misal olaraq əsas faiz dərəcəsi 40% olan Türkiyəni göstərmək olar, amma lirə zəifləyir, inflyasiya isə yoxa çıxmayıb.
Dolları 80-85 rubl diapazonuna “sürüyə” bilsək, inflyasiya həqiqətən də sürətlə azalmağa başlayacaq. Amma şans getdikcə azalır. Hesab edirəm ki, martda keçiriləcək prezident seçkiləri öncəsi valyuta bazarında ekstremal nəyinsə baş verməsi ehtimalı azdır.
