Müəllif:Mehin Qasımova,Banco.az
İran son 15 ildə üç dəfə Hörmüz boğazını bağlamaqla hədələyib. Ancaq bu dördüncü bir az fərqlidir.
Banco.az xəbər verir ki, İranın küncə sıxışdığı bir vaxtda analitiklər və strateqlər indi Hörmüz boğazının bağlanması təhlükəsini daha ciddi ehtimal kimi dəyərləndirirlər.
Bəs Hörmüz bağlansa, nə olacaq?
İran və Oman arasında yerləşən Hörmüz boğazı dünyanın ən strateji və kritik su yollarından biridir. Qətər, Səudiyyə Ərəbistanı, İran, İraq, Küveyt və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi iri neft və təbii qaz istehsalçılarının ehtiyatları dünya bazarlarına böyük ölçüdə bu boğazdan çıxır. Hörmüzdən gündə təxminən 15-20 milyon barel neft keçir. Bu, dünya neft ticarətinin beşdə birindən çoxuna uyğundur. Üstəlik, boğaz təkcə neft üçün deyil, həm də mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Məhz buna görə də bu su yolunu açıq saxlamaq və dünya enerji daşımalarını kəsməmək üçün ABŞ və Böyük Britaniya kimi ölkələrin hərbi gəmiləri və donanmaları Hörmüz bölgəsini tərk etmir. Buna baxmayaraq, ən dar yerində 39 kilometr olan bu su yolunu bağlamaq İran üçün çətin deyil. Sual budur ki, bu bağlanma nə qədər davam edə bilər. Hörmüzdən neft və qaz axınının qısamüddətli kəsilməsi belə, çox güman ki, neftin qiymətini üç rəqəmli rəqəmlərə, 100 dolları keçəcək.
Ona görə də Hörmüzdə baş verənlər təkcə orada qalmır; bütün dünyaya yayılır. Enerji qiymətlərinin artması inflyasiya, idxal istiqrazlarının artması və qlobal fond bazarlarında dalğalanmalar şəklində dünya iqtisadiyyatlarına təsir göstərir. Çin və Rusiya kimi aktyorların mövqeləri də önəmlidir.
Bütün dəniz yolları təbii ki, strateji əhəmiyyət kəsb edir; bununla belə, Hörmüz dünya enerji bazarları və bu enerjiyə ehtiyacı olan iqtisadiyyatlar üçün həyat xəttidir . Bərpa olunan enerji mənbələri hələ nefti əvəz etmədikcə o, bu əhəmiyyətini qoruyub saxlayacaq. Ona görə də regional təhlükəsizlik arxitekturası təkcə regionun deyil, həm də dünyanın məsələsidir.
Bir sözlə, Hörmüz boğazı bağlansaydı, bunun dünya üçün yaxşı nəticələri olmazdı.
