Müəllif:Gülbəniz Hüseynli/Banco.az
Qlobal karbohidrogen bazarının oyunçuları noyabrın 30-da Vyanada keçirilən OPEC+ görüşündən açıq şəkildə daha çox şey gözləyirdilər.
Hər halda, Reuters neft hasilatının sutkada 1 milyon barel əlavə azaldılması ilə bağlı müzakirələr barədə məlumat yaymışdı. Nəticədə, qiymət yenidən 84,74 dollar/barel ucuzlaşaraq 81 dollardan aşağı düşüb.
Digər tərəfdən Braziliya 2024-cü il yanvarın 1-dən “OPEC+”a qoşulduğunu elan etdi. Düzdür, hələlik kvota yoxdur, amma gələn ildən alyans qlobal neft bazarının 46%-nə deyil, 50%-nə nəzarət edəcək.
Banco.az Braziliyanın OPEC+ qoşulması perspektivləri barədə məqaləni təqdim edir:
Braziliya “OPEC+”a nə qazandıracaq?
Braziliyanın addımının nəticələrini təkcə karbohidrogen sferası deyil, həm də geosiyasi arxitektura hiss edəcək. BRİKS və OPEC+ arasında faktiki ittifaqın formalaşmasına start verilib. Bir tərəfdən BRİKS-in yaradıcılarından biri olan bir ölkə neft alyansına daxil oldu, digər tərəfdən gələn il Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ BRİKS sıralarına qoşulacaq.
Cari ilin sentyabr ayında Braziliyada istehsal avqust ayı ilə müqayisədə 6,1%, 2022-ci ilin sentyabr ayı ilə müqayisədə isə 16,7% artıb. Braziliya Neft və Qaz İnstitutunun hesablamalarına görə, ölkə dünyada doqquzuncu, Latın Amerikasında isə birinci olub. Braziliyanın Petrobras neft-qaz şirkətinin baş direktoru Jan-Pol Prates hesab edir ki, onun ölkəsində neft hasilatı yaxın gələcəkdə daha 4-5% artacaq.
Belə bir şəraitdə yeni OPEC+ hasilatın azaldılması ilə bağlı qərarlar son dərəcə ehtiyatla qəbul edildi. Təsadüfi deyil ki, Vyana danışıqları bir neçə gün təxirə salınmalı oldu. Nəticədə Səudiyyə Ərəbistanı cari ixtisarların yalnız 2024-cü ilə qədər uzadılmasını təsdiqləyib.
OPEC+ digər üzvü Rusiya gələn ilin birinci rübü üçün 200 min barel neft məhsulu ixrac limiti əlavə edib.
Bu barədə açıqlamasında Rusiya baş nazirinin müavini Aleksandr Novak bildirib ki, OPEC+ həmişə yalnız hasilatı azaldır, ixracı yox.
“Biz əvvəlcə xam neftin, indi isə ixracı artıq məhdud olan dizelin ixracını “sıxdıq”. Üstəlik, bir neçə ölkə hasilatı sutkada 700 min barel azaltmağa söz verib. Məsələn, Qazaxıstan 2024-cü ildə bazardan gündə 82 min barel çıxaracaq. Belə çıxır ki, gələn il bazarda 5 milyon bareldən çox çatışmazlıq olacaq. Bu, yəqin ki, qiymətləri barel üçün 75-80 dollar diapazonunda saxlayacaq”.
Üstəlik, Braziliyanın qoşulması sayəsində “OPEC+”ın mövqeyi möhkəmlənəcək, çünki alyans dünya bazarının yarısını ələ keçirəcək.
BRİKS-in mövqeyi də Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ-nin axını ilə güclənəcək.
Ekspertlər hesab edir ki, neft ixrac edən ölkələrin təşkilatı OPEC mövcud olduğu ilk 13 ildə dünya bazarında həlledici rol oynamadı. Birincisi, ABŞ geniş marja ilə istehsala üstünlük verdi. İkincisi, üçüncü dünya ölkələrində neft əsasən Amerika və Britaniya şirkətləri tərəfindən istehsal olunurdu. Hazırda Səudiyyə Ərəbistanı neft hasilatında ABŞ-ı qabaqlayır.
İkincisi və daha vacibi odur ki, OPEC+ qlobal neft bazarının əksəriyyətinə nəzarət etmir. Yalnız OPEC - 28%, OPEC+ - 46%.
Alyans hasilatı azaldarkən, OPEC+ üzvü olmayan ölkələrdə isə əksinə, artır və müvafiq olaraq, onların tədarükləri boşalmış yerləri tutur. Belə ki, ABŞ-da sentyabr-noyabr aylarında hasilat sutkada 12,9 milyon bareldən rekord həddə - 13,24 milyon barelədək artıb, Kanada və Norveçdə də artım qeydə alınıb. Ümumiyyətlə, qarşıda qlobal neft bazarını maraqlı perspektiv gözləyir.
Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin!!
