Müəllif: Gülbəniz Hüseynli/Banco.az

İqtisadçı ekspert Elman Sadıqov Banco.az suallırını cavablandırır. 

Bir il ərzində iki bankın bağlanmasına təsir edən əsas səbəblər hansılar oldu?

Formalaşmaqda olan sektorun iqtisadiyyatda baş verənləri absorb etmək məsələsi var. Bankın bağlanmasının bir neçə səbəbləri və psixoloji amilləri var. Bir  sıra banklar  var ki, sektorda sürətlə böyüdülər, genişləndilər. Digər kiçik banklar həmin banklara həm faktiki olaraq biznes məsələlərinə görə rəqabətdə, həm də psixoloji olaraq uduzdular. Bankların özlərindən asılı olan səbəblər də çoxdur. Bir sıra banklar yeniliklərə o qədər də açıq olmadılar, müəyyən dərəcədə peşəkar kadrlar da cəlb edə bilmədilər. Digər səbəb isə sektorda köhnə düşüncələrin qalmasıdır. Elə banklar var ki, 2014-2015-ci illərdə hansı metodlarla işləyirdilərsə hələ də bu üsullarla fəaliyyət göstərməyə davam edirlər. Bu da tamamilə yolverilməzdir. Kreditlərin verilməsi prosedurundan tutmuş yeni texnologiyaların tətbiqinə kimi, risklərin idarə edilməsi məsələsi və digər yenilikləri tətbiq edə bilməyən, tendensiyaları görə bilməyən banklar gec-tez kiçilməyə doğru gedəcəkdir. Burada obyektiv və subyektiv məsələlər var. Hesab edirəm ki,  həmin banklar tendensiyanı tuta bilsələr müəyyən dərəcədə müvəffəqiyyət qazanarlar. Müştəri portfelini əlində saxlamaq,  risklərini sözün həqiqi mənasında diversifikasiya etmək və yaxud da nisbətən fərqli bir yanaşma ortalığa qoymaq kiçik banklar üçün daha rahatdır. Bizim bəzi banklarımız, təəssüf ki, bunu etmirlər. Kiçik banklar manevr imkanlarına görə daha çevik ola bilərlər. Hal - hazırkı vəziyyətdə bir sıra banklarda kadr məsələlərində də ciddi boşluqlar hiss olunmaqdadır”.

Burada digər önəmli müsbət amil vardır ki, onu qeyd etməmək doğru olmaz. Məsələn, “MuğanBank”da 106 milyon manata yaxın qorunmayan əmanətlər var. Bunlar da daha çox səhmdarların, banka aidiyyatı olan şəxslərin və inzibatçıların depozitləridir. Bu əmanətlərin məbləği yüksək olsa da, sayı az olur. Bank sektorunda son illərdə bağlanan banklarda adətən 99 faiz əmanətlər say etibarı ilə sığortalanmış olurlar ki, burada da vətəndaşlar sığorta sistemi nəticəsində demək olar ki, zərər görmürlər və sığortalar da  qısa müddətdə ödənilir. Mənfi hal odur ki, bank bağlanarkən cari hesablarında 20 min manatdan yuxarı vəsait olan fiziki şəxs sahibkarlar və hüquqi şəxslər birbaşa zərərə uğrayırlar. Bank seçimində məhz həmin kateqoriyanın daha həssas və diqqətli olması vacibdir.