Hər bir şirkət, xüsusən də böyük şirkətlər maliyyə hesabatlarının, mühasibat qeydlərinin dəqiqliyini yoxlamaq üçün auditə ehtiyac duyur.

Əvvəlcə auditin nə olduğuna aydınlıq gətirək.

Audit - əmtəə istehsalı və satışı, xidmət göstərilməsi və iş görülməsi ilə məşğul olan təsərrüfat subyektlərində mühasibat uçotunun dəqiq və dürüst aparılmasının, mühasibat və maliyyə hesabatlarının müstəqil yoxlanılmasıdır. Kənar audit isə təsərrüfat subyektlərinin mühasibat uçotunun və maliyyə hesabatının düzgünlüyünü qiymətləndirmək məqsədi ilə auditor firmaları və sərbəst auditorlar tərəfindən müqavilə əsasında aparılır.

Bankların da öz növbəsində kənar auditə ehtiyacı var. Kənar audit bankın eləcə də, şirkətlərin fəaliyyətinin düzgünlüyünü və qaydalara uyğunluğunu yoxlayır. Düzdür, mühasibat uçotunun və maliyyə hesabatının düzgünlüyünün yoxlanılması üçün hər bir bankın daxili auditi mövcuddur. Lakin, əsas fərq odur ki, kənar auditorlar bankın öz işçiləri deyil və şirkətin xətalarının üzərindən keçmək ehtimalı yoxdur. Buna görə də xarici auditorun qiymətləndirmələri daxili auditordan daha dəqiq və etibarlıdır.

Həmçinin, audit zamanı bankda səmərəli və keyfiyyətli daxili nəzarət sisteminin tətbiqi, bankın maliyyə hesabatlarının beynəlxalq maliyyə standartlarına, mühasibat sisteminin isə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və mühasibat standartlarına uyğunluğu təhlil edilir. 

Bildiyimiz kimi, audit şirkətinin seçilməsi və auditin aparılması hesabat ili yekunlaşdıqdan sonra həyata keçirilir, audit hesabatının dərc olunması isə adətən yaz aylarına təsadüf edir. Hal-hazırda banklarımızın çoxunda bu proses başa çatmışdır. Yəni banklarımız audit rəyi hesabatını dərc ediblər. Siyahıda olmayan bankların saytlarında  öz illik hesabatlarını dərc etməsi barədə məlumat yoxdur.

Bəs banklarımız 2017-ci ilin maliyyə hesabatlarının və mühasibat sistemin yoxlanılması üçün hansı audit şirkətlərini və sərbəst auditorları seçiblər? Siyahıdan tanış olaq:

Siyahıdan da göründüyü kimi, bəzi banklar kənar auditor olaraq "Big Four" şirkətlərini seçsə də, bəziləri digər beynəlxalq audit şirkətlərinin yerli nümayəndəliklərinə müraciət edib.