“Moody’s” beynəlxalq reytinq agentliyi bu il Azərbaycanda kreditləşmənin artacağını proqnozlaşdırır
Bu barədə agentliyin hesabatında məlumat verilib.
“Moody’s” Azərbaycanın bank sektoru ilə bağlı müsbət proqnozunu saxlayıb ki, bu da əlverişli əməliyyat mühitinin davam etməsini və dövlət dəstəyinin artmasını əks etdirir.
“Əlverişli şərtlər növbəti 12-18 ay ərzində aktivlərin keyfiyyətinin və gəlirliliyinin qorunmasına kömək edəcək. Aktivlərin keyfiyyəti xüsusilə Azərbaycanda əhalinin gəlirlərinin artmasından və iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunun genişlənməsindən faydalanacaq. Banklar 2025-ci ildə kreditləşmənin artımının hərəkətverici qüvvəsi olacaq bizneslərinin böyük hissəsini məhz bu sektorda idarə edirlər. Banklar güclü kapital ehtiyatlarına malikdirlər. Sabit gəlirlilik isə onlara yüksək zərər udma qabiliyyətini və likvidliyi qorumağa imkan verəcək. Hökumətin bank sektorunu, xüsusən də ən böyük bankları dəstəkləmək qabiliyyəti və istəyi yüksək səviyyədə qalacaq”, - hesabat qeyd edilib.
Agentliyin qiymətləndirməsinə görə, Azərbaycan bankları üçün iqtisadi və əməliyyat şəraiti əlverişli olaraq qalacaq.
Hesabata görə, bank sektorunun aktivlərinin keyfiyyəti yaxın 12-18 ay ərzində yaxşı səviyyədə qalacaq: “Kreditlərin göstəriciləri əlverişli iqtisadi şərait, qeyri-neft sektorlarında davamlı artım və Azərbaycanda ümumi gəlir səviyyəsinin artması sayəsində yaxşılaşacaq ki, bu da borcalanların borclarını ödəmək qabiliyyətini artıracaq”.
“Moody's” bildirir ki, Azərbaycanda problemli kreditlərin (NPLs) payı aşağı səviyyədə qalmaqdadır – bu göstərici 2024-cü ilin sonunda kreditlərin ümumi məbləğinin 2,4 %-ni (2023-cü ildəki 2,6 %-ə və 2022-ci ildəki 3,8 %-ə qarşı) təşkil edir. Problemli kreditlərin ehtiyatlarla əhatə olunma səviyyəsi isə 200 %-i ötür.
"Manatın sabit məzənnəsi və istehlak kreditləşməsi ilə bağlı sərt tənzimləyici tələblər risklərin azaldılmasına kömək edir. Xarici valyutada kreditlərin payı 2024-cü ilin sonuna 16 %-ə qədər (2020-ci ildə qeydə alınmış 30 %-ə qarşı) azalıb”, - hesabatda bildirilib.
Qiymətləndirilən beş Azərbaycan bankı ("Azərbaycan Beynəlxalq Bankı", “Kapital Bank”, “Xalq Bank”, “Bank Respublika” və “Bank of Baku”) əhəmiyyətli kapital ehtiyatlarına malikdir. Maddi əsas kapital əmsalı (TCE) 2023-cü ilin sonuna olan vəziyyətə görə risk dərəcəsi üzrə ölçülmüş aktivlərin (RWA) orta hesabla 18 %-i səviyyəsindədir. “Moody's”, RWA-in böyüməsi yavaşladıqca yaxın 12-18 ay ərzində TCE/RWA nisbətinin ümumiyyətlə sabit qalacağını gözləyir. Bununla yanaşı, Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) kreditləşmənin artım tempinin sürətlənməsinə cavab olaraq 0,5 % həddində kontr-tsiklik kapital buferi (1 mart 2025-ci il tarixindən qüvvəyə minir) tətbiq edib.
Agentliyin fikrincə, bu daha yüksək kapital tələbləri güclü kapital ehtiyatları və kapitalın davamlı daxili generasiyası nəzərə alınmaqla banklar üçün idarəolunan olmalıdır.
“Bəzi banklar böyümə və dividend ödəmə strategiyalarını düzəltməli ola bilər, lakin ümumilikdə sektor yeni tənzimləmə tələblərini əhəmiyyətli kredit pozuntuları olmadan həll etməlidir”, - “Moody's” vurğulayıb.
Bankların gəlirliliyi 2024-cü ildə bir qədər yaxşılaşıb. “Moody's növbəti 12-18 ayda onun sabitləşəcəyini gözləyir. Xalis mənfəətin maddi aktivlərə olan orta əmsal nisbəti, davamlı xalis faiz marjaları, yaxşı komissiya gəliri və kredit ehtiyatları xərclərinin azalması səbəbindən 2025-ci ildə təxminən 2-3 % səviyyəsində qalmalıdır.
"Marjalar son illərdə pərakəndə borcalanlara, kiçik və orta sahibkarlara verilən yüksək gəlirli kreditlərin payının artması sayəsində yüksəlib ki, bu da iqtisadiyyatın bərpasına və bu seqmentlərdə kreditlərə yüksək tələbata kömək edib. Bununla birlikdə, 2025-ci ildə marjalara təzyiq etmək mümkündür. Çünki AMB-nin faiz dərəcələrinin aşağı salınması aktivlərin gəlirliliyinin azalmasına səbəb olacaq. Müştərilərin rəqabəti səbəbindən bankların öhdəlik üzrə faiz dərəcələri sərt qalacaq”, - agentlik hesab edir.
“Moody's”in qiymətləndirməsinə görə, Azərbaycan bankları əsasən müştəri depozitləri hesabına maliyyələşir, 2024-cü ildə bu depozitlər 9 % artıb və bankların ümumi öhdəliklərinin 80 %-dən çoxunu təşkil edib. Bankların topdansatış bazarından və xarici maliyyələşdirmədən asılılığı azdır, yenidən maliyyələşdirmə riskləri azdır, lakin növbəti 12-18 ay ərzində bu kanalların istifadəsini artıra bilərlər.
