Müəllif:Gülbəniz Hüseynli/Banco.az
Azərbaycanda duz istehsalı son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə artıb. 2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkədə 74,362 ton duz istehsal edilmişdir ki, bu da əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 21.08% artım deməkdir.
Banco.az Dövlət Statistika Komitəsinin hesabatına istinadən xəbər verir ki, bu, əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 12 min 948 ton və ya 21.08% çoxdur. Ötən ilin 10 ayında ölkədə 61 min 414 ton duz istehsal edilib.
Bu ilin noyabrın 1-nə olan məlumata görə, hazır məhsul ehtiyatı 43,2 ton təşkil edib. Əvvəlki ilin eyni dövründə isə bu göstərici 113,8 tona bərabər olub. Beləliklə, hazır məhsul ehtiyatı bir ildə 70,6 ton və ya 62.04% azalıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, 2024-cü ilin yanvar-mart aylarında ölkədə 19 min 342.6 ton duz istehsal edilib ki, bu da 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2 min 174.3 ton çoxdur. Maraqlıdır ki, 2024-cü ilin 1 aprel tarixinə hazır məhsul ehtiyatı qeyd edilməyib, bu isə məhsulun sürətli satışını göstərir.
Ölkənin əsas duz istehsalçılarından biri olan "Azərbaycan Duz İstehsalat Birliyi" QSC, Masazır gölündən əldə edilən xammal əsasında fəaliyyət göstərir. 2010-cu ildə istifadəyə verilən bu müəssisə, illik 90,000 ton istehsal gücünə malikdir və həm yerli, həm də xarici bazarlara yüksək keyfiyyətli yodlaşdırılmış duz məhsulları təqdim edir. Müəssisənin əsas məhsulları "AzərDuz", "Salute" və "Bizim Duz" markaları altında təqdim olunur. Bu məhsullar qida sənayesində, həmçinin müxtəlif sənaye sahələrində geniş istifadə edilir.
Əvvəllər duz yığımı kortəbii şəkildə həyata keçirilsə də, son illərdə bu fəaliyyət iqtisadi dövriyyəyə cəlb edilərək rəsmi şəkildə təşkil olunur. İqtisadçı Fuad İbrahimovun sözlərinə görə, əvvəlki dövrlərlə müqayisədə istehsal prosesində uçot xeyli sağlamlaşıb və bu, statistik göstəricilərdə öz əksini tapır. Vergi xidmətinin də bu prosesin şəffaflaşmasında mühüm rolu var.
Mütəxəssislər bildirir ki, Azərbaycanda duz istehsalının artımında bir neçə əsas amil rol oynayır: daxili bazarın tələbatının artması, ixrac potensialının güclənməsi və müasir texnologiyaların tətbiqi. Bununla yanaşı, ətraf mühitə az təsir göstərən istehsal üsullarının genişlənməsi də ölkənin ekoloji və iqtisadi hədəflərinə uyğundur.
Hazırkı göstəricilər ölkənin yerli duz istehsalı sahəsində daha geniş bazarlara çıxmaq üçün böyük potensiala malik olduğunu göstərir. Gələcəkdə ixrac həcminin artırılması və regional bazarlarda daha çox pay əldə edilməsi Azərbaycan duz sənayesinin əsas prioritetlərindən biri ola bilər.
Beləliklə, həm daxili tələbatın, həm də ixracın təmin olunması üçün bu sektorun davamlı inkişafına yönəlmiş tədbirlər əhəmiyyətli olacaq.
