Kredit reytinqi şirkəti Fitch-in analitiklərindən James MacCormack, ABŞ dollarının zaman ərzində qlobal ehtiyat (rezerv) valyutası statusunu itirmək riski altında olduğuna diqqət çəkib.
MacCormack, CNBC-də yayımlanan yazısında əslində Amerika pulunun yalnız uzun müddətdir dəyişmədiyini və ciddi bir alternativi olmadığı üçün qlobal mövqesini qoruya bildiyini vurğulayıb.
TİCARƏT MÜHARİBƏLƏRİ MƏNFİ TƏSİR EDİR
MacCormack-a görə, dolların qlobal roluna mənfi təsir edən ən əhəmiyyətli siyasətlər maliyyə sanksiyaları və ticarət müharibələridir.
Hər şey eyni qalsa belə əlavə gömrük tarifləri ticarətin Amerikadan uzaqlaşmasına səbəb olur. Beləcə ticarət aparacaq başqa ölkələr öz pul vahidlərini dollar yerinə istifadə etmək fürsəti əldə edirlər.
Yenə ABŞ-ın 6300 şəxs və təşkilat ilə bərabər 20-dən çox ölkəyə müxtəlif maliyyə sanksiyaları tətbiq etməsi də dolların əvəzinə başqa pul vahidlərindən istifadəyə səbəb olur.
CİDDİ ADDIMLAR ATILIR
İran və Rusiya kimi bəzi ölkələr açıqca dollardan uzaqlaşmağa çalışırlar; Çin və Avropa Birliyi kimi daha böyük oyunçular isə öz pul vahidlərini ehtiyat pul etmək və daha çox beynəlxalq əməliyyatlarda istifadə edilməsi istiqamətində davamlı ciddi addımlar atırlar.
Çin öz pul vahidi yuanın 2016-da IMF-nin pul vahidi səbəti SDR-ə daxil edilməsinə nail olub. Pekin rəhbərliyi 2018-də isə, Şanxayda yuanda neft fyuçersləri ilə yuanı əmtəə ticarətində bir beynəlxalq pul vahidinə çevirmək üçün növbəti addımı atıb.
Avropa Komissiyasının sədri Jean Claude Junker keçən il etdiyi bir çıxışında, "Avropa enerji idxalının 80%-nin dollar ilə edilməsinin çox axmaq bir hərəkət" olduğunu söyləmişdi. Həmçinin avropalı rəsmilər ABŞ-ın İrana qarşı tətbiq etdiyi sanksiyaları aşmağın yollarını da axtarırlar.
IMF məlumatlarına görə, ölkələrin valyuta ehtiyatları içərisində dolların payı 2001-ci ildə 73% səviyyəsindəykən, 2018-ci ilin sonunda bu nisbət 62%ə düşüb.
Dünya Qızıl Şurasının nəşr etdiyi məlumatlar da, 2008 böhranından bu yana davamlı qızıl alan mərkəzi banklarının 2018-ci ildə 1971-ci ildən bəri ən yüksək illik alışı reallaşdırdığını ortaya qoyub. ABŞ, dolların qızıl ilə əlaqəsinə 1971-də son qoymuşdu.
MacCormack-a görə, bu trendler davam etsə dollar başqa pul vahidlərinə qarşı və bütün pul vahidləri qızıla qarşı zaman ərzində mövqe itirəcəklər, ancaq bu çox yavaş olacaq.
Dolların mövqesini itirməsinə ABŞ-ın özü tərəfindən tətbiq olunan siyasətlərin səbəb olduğuna diqqət çəkən MacCormack, söz mövzusu siyasətlərin uzun müddət tətbiq olunması halında Dolların qlobal pul mövqesinin
Marja
